Ασφάλεια & Ισότητα

Μέχρι και σήμερα η διεθνής οριοθέτηση της έννοιας «Ασφάλεια» (Security) συζητείται, αν και η έννοια χρησιμοποιείται καθημερινά σε όλες τις πτυχές, διαδικασίες και στάδια της διεθνούς πολιτικής και οι διεθνείς οργανισμοί εκδίδουν τακτικά αποφάσεις και διακηρύξεις τιτλοφορούμενες από φράσεις που περιέχουν τη λέξη «Ασφάλεια». Στα Ελληνικά συγχέεται ακόμα περισσότερο, ως προστασία από απειλή ή κίνδυνο αγαθών όπως ασφάλεια υγείας ή σπιτιού, σε αντιπαράθεση με την έννοια της «ατομικής ελευθερίας». Ακόμα περισσότερο στην παραδοσιακή έννοια της εθνικής ασφάλειας που εστιάζεται στο δίπολο ειρήνη – πόλεμος και στο ρόλο του εθνικού κράτους ως αποκλειστικού θεματοφύλακα της προστασίας θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Η Ανθρώπινη Ασφάλεια δεν είναι απλώς η απουσία πολέμου και βίας σε μια χώρα, αλλά πολύ περισσότερο μια ολοκληρωμένη ιδέα ασφάλειας η οποία, σε γενικές γραμμές, περιλαμβάνει την ελευθερία από το φόβο (ασφάλεια από τη βία), την ελευθερία από ανάγκη (π.χ. επαρκή τροφή, διαμονή και υγειονομική περίθαλψη) και την ελευθερία να ζούμε με αξιοπρέπεια (προαγωγή και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων).

Η Συμμετοχική Ασφάλεια (Inclusive Security) εμπεριέχει βασικές έννοιες όπως η δημοκρατία, η ατομική και πολιτική ελευθερία αλλά και η ισότητα, άρα συνδέεται άμεσα με το δικαίωμα της προσωπικής ελευθερίας του ατόμου – πολίτη, σε πολλούς -αν όχι όλους- τους τομείς της ζωής του, με γνώμονα το ατομικό και συλλογικό συμφέρον για ειρηνική συνύπαρξη και διαβίωση με προληπτική και όχι κατασταλτική έννοια

Εδώ και χρόνια, οι  συζητήσεις σχετικά με τις γυναίκες και την ειρήνη μετατοπίστηκε από τα γενικά πολιτικά ζητήματα στον αντίκτυπο του πολέμου στις γυναίκες και τα κορίτσια και του ρόλου τους στη θεμελίωση της ειρήνης

Η ενεργή συμμετοχή των Γυναικών μπορεί να κάνει τη διαφορά στην αποτελεσματικότητα των διαδικασιών

Τα προβλήματα των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού δεν γνωρίζουν σύνορα και λειτουργούν αποσταθεροποιητικά ακόμα και σε καιρό ειρήνης, υπονομεύοντας την αναπτυξιακή προοπτική σε πολλές περιοχές του κόσμου.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ -ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ- ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Υιοθετώντας μια διεπιστημονική προοπτική, η Ελευθερία από τον φόβο (Freedom from Fear) και η Ελευθερία από ανάγκη (Freedom from Want) είναι η σύντομη εισαγωγή στην ανθρώπινη ασφάλεια, σύγκρουση και ανάπτυξη.

Τα βασικά ζητήματα ανθρώπινης ασφάλειας όπως η κλιματική αλλαγή, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, η ανθρωπιστική παρέμβαση, το διεθνές δίκαιο, η φτώχεια, η τρομοκρατία το διεθνικό έγκλημα και η διασπορά ψευδών ειδήσεων (fake news) ακόμα και στα κοινωνικά δίκτυα μεταξύ άλλων αναδυόμενων απειλών απαιτούν περαιτέρω αξιολόγηση των πιθανών μηχανισμών αποτροπής όπως την επίλυση συγκρούσεων, οικονομική ανάπτυξη, διπλωματία, διατήρηση της ειρήνης, διεθνές δίκαιο και αποκαταστατική δικαιοσύνη.

Οι πολίτες – αποδέκτες των επιπτώσεων

Η έννοια της ανθρώπινης ασφάλειας παρουσιάστηκε για πρώτη φορά πιο ολοκληρωμένα το 1994 από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNDP), αφού εκτιμήθηκε ότι χρειάζεται να λειτουργήσει προς τη θεσμική κατοχύρωση μιας περισσότερο ανθρωποκεντρικής έννοιας. Αντιπροσωπεύει την ευρύτερη έννοια ασφάλειας που θέτει το άτομο στο επίκεντρο όλων των προσπαθειών και αναφέρει 7 σημαντικές διαστάσεις για την Ανθρώπινη Ασφάλεια: Οικονομία, Διατροφή, Υγεία, Πολιτική, Περιβάλλον, Κοινωνία, Προσωπική.

Ο Ο.Α.Σ.Ε. δημιουργήθηκε το 1975 ως οργανισμός ασφαλείας, αλλά με την ευρεία έννοια, πέρα ​​από την παραδοσιακή στρατιωτική ασφάλεια, τον αφοπλισμό και τα σύνορα. Η έννοια της ασφάλειας του ΟΑΣΕ, ως βάση αυτού που αποκαλεί «ανθρώπινη διάσταση» της ασφάλειας, εμπεριέχει εξίσου θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατίας, αφού δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνιμη ασφάλεια χωρίς σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών θεσμών που λειτουργούν, σε τρεις διαστάσεις: την Πολιτική & στρατιωτική, την Οικονομική & περιβαλλοντική και την Ανθρώπινη.

Εδώ και χρόνια, οι  συζητήσεις σχετικά με τις γυναίκες και την ειρήνη μετατοπίστηκε από τα γενικά πολιτικά ζητήματα στον αντίκτυπο του πολέμου στις γυναίκες και τα κορίτσια και του ρόλου τους στη θεμελίωση της ειρήνης.

Τέσσερις παγκόσμιες διασκέψεις των Ηνωμένων Εθνών εστίασαν στη σχέση μεταξύ της ισότητας του φύλου, την ανάπτυξη και την ειρήνη σε σχέση με και για τις γυναίκες σε περιπτώσεις σύγκρουσης (Μεξικό 1975, Κοπεγχάγη 1980, Ναϊρόμπι 1985, και Πεκίνο 1995).

Από το 2000 που η καθοριστική απόφαση 1325 του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. έβαλε στη συζήτηση το θέμα της συμμετοχής γυναικών στις ειρηνευτικές διαδικασίες ως σημαντικούς και καθοριστικούς παράγοντες για την επίλυση συγκρούσεων μέχρι σήμερα όλοι οι Διεθνείς Οργανισμοί αναγνώρισαν την ανθρωποκεντρική διάσταση της Ασφάλειας και προωθούν την δραστηριοποίηση των γυναικών στους σχετικούς τομείς.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2004 υπήρξε το Δόγμα για την Ανθρώπινη Ασφάλεια στην Ευρώπη (A Human Security Doctrine for Europe, The Barcelona Report of the Study Group on Europe’s Security Capabilities) ενώ το 2008 συνδέθηκε με την ισότητα (Mainstreaming Human Rights and Gender into European Security and Defence Policy).

Το ΝΑΤΟ από στρατιωτική αμυντική Συμμαχία που ήταν μέχρι πρότινος ακόμα, το 2016 δημιούργησε νέα αντιμετώπιση με την έννοια της προστασίας των πολιτών (Protection of Civilians) ενώ το 2019 δημιούργησε την Μονάδα Ανθρώπινης Ασφάλειας στο γραφείο του Γενικού Γραμματέα υπό την ειδική εκπρόσωπό του για τις Γυναίκες, την Ειρήνη και την Ασφάλεια. Η έννοια της Ανθρώπινης Ασφάλειας τονίζεται ακόμα περισσότερο στην Έκθεση για το ΝΑΤΟ 2030.

Πολλά έγιναν αλλά πολλά μένουν να γίνουν και η ενεργή συμμετοχή περισσότερων Γυναικών μπορεί να κάνει τη διαφορά στην αποτελεσματικότητα των διαδικασιών. Μένει και στους άνδρες να τις στηρίξουν!